Sıkça mide ekşimesi reflü hastalığı olarak bilinir. Çok sayıda kişide görülen reflü hastalığına ilişkin merak edilenleri Özel Kızıltepe İpekyolu Hastanesi Dâhiliye Uzmanı Dr. Haydar Boynukara’ya sorduk.
Reflü nedir?
Mide içeriğinin sıklıkla yemeklerden sonra patolojik şekilde yemek borusuna ve boğaza doğru kaçışı olarak tanımlanır. Özellikle geğirme sırasında fizyolojik olarak da olabilir, bu durum reflü hastalığı ile karıştırılmamalıdır.
Toplumun yaklaşık %20’sinde görülen reflü hastalığı, aslında bir halk sağlığı sorunudur. Hastaların yaşam kalitesini ciddi derecede azaltan ve psikolojik problemlere neden olan bir sağlık sorunudur. Erkek ve kadın arasında belirgin bir farklılık bulunmaz. Kadınlarda gebelikte ciddi artış gösterebilir. Genelde yemekten sonra oluşan, mideden boğaza doğru yayılan yanma hissi en sık görülen reflü belirtisidir. Yanma hissi dışında mide içeriğinin ağza gelmesi, yutma güçlüğü, geğirti, hıçkırık, bulantı, kusma, öksürük, ses kısıklığı, boğaz ağrısı ve diş çürükleri reflüyü görülebilen diğer belirti ve bulgulardır.
Reflü nedenleri nelerdir?
Yemek borusunun alt ucundaki sfinkter dediğimiz kastan oluşmuş kapak benzeri yapının gevşemesi sonucu mide asidinin yemek borusuna geri kaçışı reflünün başlıca nedenidir. Mide asidinin yemek borusu ile uzun süreli teması yemek borusunda hasara yol açar ve bu da yanma hissine sebep olur.
Reflü tanısı nasıl konulur?
Doktorunuz mevcut şikayetler, hikaye ve bulgulardan yola çıkarak reflü tanısı koyabilir.
Tanı koymak, hastalığın şiddetini belirlemek ve komplikasyonların gelişip gelişmediğini anlamak için pH monitörizasyon ölçümü, kontrastlı grafiler ve monometrik çalışmalar yapılır.
Reflü tedavisi nasıl yapılır?
Reflü belirtilerinin varlığı reflü tedavisine başlamak için yeterli bir sebeptir. Reflü tedavisinde en önemli nokta yaşam tarzında değişiklikler yapmaktan geçer. Birçok hasta yaşam tarzında değişiklikler yaparak veya mide asidini baskılayan ve prokinetik ilaçlarla reflüyü kontrol altında tutarken, bazı hastalarda ise cerrahi girişim gerekebilmektedir.
Reflüde yapılması gereken yaşam tarzı değişiklikleri nelerdir?
Yatağınızın üst kısmını yükselterek gövdeniz ve başınız yüksekte olacak şekilde yatın. Baş altına konan yastıkların reflüye faydası yoktur. Bel kısmından itibaren yüksekte olacak şekilde yatak ayarlanmalıdır. Böylece yemek borusu içerisine mide içeriğinin kaçışı azaltılmış olur.
Yemek yedikten hemen sonra yatmayın, aradan en az 3 saat geçmesini, yani midenin boşalmasını bekleyin.
Sol tarafınıza yatın, bu daha reflüye neden olur.
Bir defada aşırı yemek yerine, sık aralarla küçük porsiyonlarda yemeyi tercih edin.
Obez ya da fazla kilolu olmak reflüyü artırır. Kilonuz fazla ise vermeye çalışın.
Beli sıkan kemer, korse, dar pantolonlardan uzak durun. Bunlar karın içi basıncını yükseltip reflüyü artırırlar.
Sigara ve alkol reflüyü artırır. Sigara ve alkolü azaltmaya ya da hiç almamaya dikkat edin.
Yiyecek ve içeceklerinizi ılık tüketin. Çok sıcak yiyecek ve içeceklerden kaçının, çünkü aşırı sıcak yemek borusundaki hasarı artırır.
Lifli (posalı) gıdalar tüketmeye çalışın.
Bazı ilaçlar reflüyü artırır. Reflünüz varsa hekiminizi bu konuda uyarın.
Genel olarak bu yiyeceklerden uzak durun! ◦Domates, ketçap, domates ve salça içeren soslar ◦Çay, kahve ve gazlı içecekler ◦Turunçgiller (limon, portakal, mandalina, greyfurt) ◦Turp, turşu, hardal, sirke ◦Soğan, sarımsak, acı biber, karabiber ◦Kızartmalar ve fazla yağlı gıdalar ◦Çikolata, kafein, nane ve naneli yiyecekler ◦Acılı baharatlı gıdalar ve sosları
Reflü tedavi edilmezse ne olur?
Eğer reflü tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
◦Yemek borusunda darlık, ◦Kanama, ◦Mukozada prekanseröz (kanser öncesi) değişikliklere neden olabilir. Reflüsü olan hastalarda aşağıdakilerden en az bir tanesi varsa mutlaka doktora başvurmalıdır. ◦Kanama, ◦Yutma güçlüğü(disfaji) ◦Kilo kaybı ◦Öksürük ◦Ses kısıklığı
Reflü ameliyatı yapılmalı mıdır?
Günümüzde reflü ameliyatları yaygın olarak önerilmemektedir. Ancak ilaç tedavisinin işe yaramadığı durumlarda ve reflüyle birlikte ilerlemiş mide fıtığı bulunanlarda reflü ameliyatı tercih edilebilir. Ameliyat öncesi en önemli nokta problemin organik mi fonksiyonel mi olduğuna karar verilmesidir. Fonksiyonel olanlarda ameliyat kesinlikle önerilmemektedir. Çünkü ameliyat sonrası geğirememe gibi ciddi fonksiyonel bozukluklar ortaya çıkabilmektedir. Bu konudaki önerimiz özellikle mide fıtığı ile beraber reflüsü olan hastaların genel cerrahi bölümünden tecrübeli bir uzman hekime danışmalarıdır.
Reflü hastalarında kanser riski var mıdır?
Reflünün en korkulan komplikasyonudur. Barret özefagus denilen hücresel bir dönüşüm buna zemin hazırlamaktadır. Barret özefagusun sıklığı reflü hastalarında %3-20 arasındadır. Bu hastalardan kanser gelişme riski %0,05 civarındadır. Bu hastaların belli aralıklarla düzenli kontrollerini yaptırmaları gerekir.